Zamość, w którym na każdym kroku przeszłość spotyka się z przyszłością jest miastem idealnym dla spotkań z historią. Gniazdo rodu Zamoyskich, w swoich barwnych dziejach gościło głowy państw: króla Władysława IV, Jana Kazimierza, Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Jana III Sobieskiego, Augusta II, marszałka Józefa Piłsudskiego, prezydenta Ignacego Mościckiego, cesarza austriackiego Józefa II; carów: Piotra Wielkiego, Aleksandra I, Mikołaja I, twórców kultury polskiej: Szymona Szymonowica, Sebastiana Klonowica, Bolesława Leśmiana, Marię Dąbrowską, Stanisława Staszica oraz papieża Jana Pawła II, stając się miejscem zdarzeń ważnych w dziejach Polski i świata. Uwarunkowania historyczne i kulturowe Zamościa predestynują go do roli stolicy filmu historycznego.

Historia jest elementem tożsamości każdego narodu, we współczesnym świecie wcale nie zanikającym. Patrząc na Europę ostatnich dziesięcioleci, jej przemian politycznych, można zauważyć wyraźnie, że narody, i te wielkie, i te mniejsze, chcą mieć poczucie historycznej tożsamości. Każdy naród ma swoją historię, zupełnie szczególną, tym bardziej gdy jest definiowany jako wspólnota pokoleń. Tym bardziej niezbędne jest przekonanie, że element pamięci, tożsamości, jest elementem niezwykle istotnym, który stanowi o tym, że naród zna swoją historię, zna także powody, dla których nie ze wszystkiego może być dumny. A Polacy są dużym, historycznym narodem i mają powody do dumy.

Jan Paweł II i Prymas Tysiąclecia, mówili o potrzebie tożsamości, a więc i o potrzebie historii, a nasza historia jest bardzo bogata. Tym bardziej warto propagować wiedzę historyczną, także w zakresie historii powszechnej, nie tylko historii naszego kraju, nie omijając tego, co było naszą słabością. Jednym z elementów takiego działania, propagowania i popularyzowania wiedzy historycznej jest sztuka. A zwłaszcza sztuka filmowa, dająca niesamowitą ilość możliwości działania i sposobów oddziaływania. Dziś, polski film, zarówno fabularny, jak i dokumentalny, ma się wręcz znakomicie. Rocznie produkowanych jest w Polsce kilkaset różnego rodzaju filmów. Większość z nich trafia na telewizyjny ekran, wywołując znaczne zainteresowanie telewidzów. W ciągu lat dziewięćdziesiątych polskie filmy dokumentalne zdobyły więcej zasłużonych nagród i laurów na międzynarodowych festiwalach niż przedstawiciele wszystkich innych gatunków filmowych razem wzięci. Ta dobra kondycja polskiego filmu wynika w znacznym stopniu z nawiązania do tradycji. Z jednej strony bowiem sposób produkcji i dystrybucji tego rodzaju filmów jest dziś w Polsce podobny jak w krajach zachodnioeuropejskich. Z drugiej strony, dawna hierarchia wartości, zgodnie z którą film należy oceniać przede wszystkim w kategoriach estetycznych - obowiązuje nadal. Ponadto olbrzymią rolę polscy twórcy przywiązują do takich wartości uniwersalnych, jakimi są prawda, czy wolność. I do nich między innymi odwołują się twórcy filmów historycznych, filmów, które w swojej idei niosą misję, nie tylko popularyzowania wiedzy, ale głównie budowania świadomości historycznej u odbiorcy - widza. Dla podkreślenia wagi i znaczenia filmów o tematyce historycznej powstał Zamojski Festiwal Filmowy „Spotkania z historią”.